asemanaabi

پوسيدگي دندان چيست و چه علائمي‌‌دارد؟

پوسيدگي دندان و ايجاد حفره در دندان‌ها‌‌ مي‌‌تواند به دلايل مختلفي مانند عدم مراقبت صحيح از دندان‌ها ، بهترين دندانپزشك رشت براي كامپوزيت استفاده نكردن از مسواك و خمير دندان ضد پوسيدگي و عدم توجه كافي به رعايت بهداشت دهان و دندان رخ دهد. پوسيدگي دندان نوعي بيماري پيشرونده است و در صورتي كه به موقع كنترل و درمان نشود‌‌ مي‌‌تواند موجب از بين رفتن دندان شود. پوسيدگي دندان داراي علائمي‌‌است كه بايد آن‌ها  را جدي گرفت. از جمله اين علائم‌‌ مي‌‌توان به موارد زير اشاره نمود.

• درد دندان
• وجود لكه‌هاي سفيد روي دندان
• ايجاد بوي بد در دهان
• حساس شدن دندان‌ها  به سرما و گرما
• بروز لكه‌هاي سياه روي دندان

ابزارهاي كاربردي براي ترميم و پركردن دندان

يكي از بهترين روش‌هاي درماني براي پوسيدگي دندان، پر كردن دندان‌ها  است كه با استفاده از مواد مخصوصي انجام‌‌ مي‌‌شود. براي درمان پركردگي از ابزارهاي متفاوتي دندان‌پزشك استفاده‌‌ مي‌‌كند تا مواد را به خوبي در دندان جايگذاري نمايد. از جمله مواد و وسايل مورد نياز ترميم دندان‌‌ مي‌‌توان به موارد زير اشاره نمود.

• سرنگ تزريق

از اين وسيله براي تزريق بي‌حسي استفاده‌‌ مي‌‌شود و كارپول بي‌حسي درون و سر سوزن بر سر اين وسيله نصب‌‌ مي‌‌شود. 

• توربين

توربين و اينسترومنت وسيله‌اي براي تراش‌‌ مينا‌ و عاج دندان بوده كه از قدرت و دور زيادي برخوردار است. از رايج‌ترين‌ انواع توربين‌‌ مي‌‌توان به نوع تكمه‌اي يا پوش باتن و آچاري اشاره نمود. 

• فرز فيشور

از اين نوع فرز در دندان‌پزشكي براي تراش پر قدرت‌‌ مينا و عاج دندان استفاده‌‌ مي‌‌شود. اين فرز داراي سري تخت بوده و در اكثر مواقع از فرزها با نوار سياه، سبز و آبي استفاده‌‌ مي‌‌كنند.  

• آنگل

جهت برداشتن پوسيدگي‌هاي عاج دندان از آنگل استفاده‌‌ مي‌‌كنند. البته از فرزهايي مثل پيزوريمر و گيتس گليدن نيز براي تخليه گوتاي داخل كانال دندان نيز استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• ايراموتور

آنگل بر سر ايراموتور قرار‌‌ مي‌‌گيرد و موجب ايجاد شدن نيروي رانش در آنگل‌‌ مي‌‌شود. 

• پنس

پنس از كاربردي‌ترين‌ لوازم در دندان‌پزشكي است كه جهت برداشتن اقلام مختلفي مانند مواد روت كانال دندان، رول پنبه، نوار كاربن، نوار ماتريكس، توربين و انواع فرزهاي آنگل استفاده‌‌ مي‌‌كنند. 

• سوند

سوند نيز يكي ديگر از مواد و وسايل مورد نياز ترميم دندان است كه براي تشخيص پوسيدگي، درآوردن نخ زير لثه، تميز كردن اطراف دندان از ماده قالبگيري و سمان دندان‌پزشكي، بررسي عمق شيار لثه و به عنوان كارور مورد استفاده قرار‌‌ مي‌‌گيرد. 

• آينه دندان‌پزشكي

آينه دندان‌پزشكي از رايج‌ترين‌ لوازم در اين حوزه است كه از آن براي مشاهده ديواره‌هاي دندان، لثه و كنار زدن زبان استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• كندانسور

از قلم فلزي كندانسور جهت متراكم سازي آمالگام درون حفره تراشيده شده استفاده‌‌ مي‌‌كنند. نوعي از اين قلم نوك تخت داراي دو سر با قطرهاي متفاوت است. 

• برنيشر

برنيشر نيز نوعي قلم براي صيقلي كردن سطح آمالگام است. سطح آمالگام بايد كاملا صاف و صيقلي باشد تا مانع از چسبيدن پلاك‌‌ مي‌‌كروبي به دندان و پوسيدگي آن گردد. 

• رول پنبه

براي ايزولاسيون دندان‌ها  و جلوگيري از نفوذ بزاق به ناحيه دندان از رول پنبه استفاده‌‌ مي‌‌كنند. اين وسايل داخل ظرف كشودار كوچكي تعبيه شده‌اند تا هنگام برداشتن يك رول پنبه ديگر رول پنبه‌ها  آلوده نشوند.

• قلم دايكال يا دايكال كري ير

اين قلم‌ها  شبيه برنشير بوده و سر كروي كوچكي دارند، البته قلم‌هاي دايكال كري ير نسبت به برنيشرها كوتاه‌تر است. 

• تيغ بيستوري و دسته

از تيغ‌هاي بيستوري براي جراحي و برداشتن از لثه استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• اسپاتول محكمه

از اين اسپاتول‌ها براي مخلوط كردن سيمان و مواد قالبگيري استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• كارور

كارور نوعي قلم فلزي است كه براي درآوردن كاسپ‌هاي دندان كه روي آمالگام هنوز سفت نشده‌اند استفاده‌‌ مي‌‌شود. 

• گوده شيشه‌اي

از آن براي مخلوط كردن دورآلي استفاده‌‌ مي‌‌كنند. 

• اكسكويتور

اين قلم نوكي مانند قاشق دارد و به علت تيز بودن به راحتي‌‌ مي‌‌تواند پوسيدگي‌ها  را در ترميم دندان يا پالپ دندان در پالپوتومي‌‌ اطفال جدا كند.

• هچن

هچت نيز نوعي قلم نوك تيز است كه از آن به منظور صاف سازي كف حفره و لبه‌هاي تراش خورده دندان استفاده‌‌ مي‌‌كنند. 

• مارجين تريمر

از اين ابزار جهت مسطح كردن لبه تراش خورده دندان استفاده‌‌ مي‌‌شود. 

• اسلب يا بلوك شيشه اي

اسلب براي قرار دندان سمان و يا قراردادن وارنيش روي آن به كار‌‌ مي‌‌رود.

• پين داخل عاج

اين پين ۱‌‌ ميليمتري در عمق ۲‌‌ ميليمتري عاج كاشته‌‌ مي‌‌شود و موجب افزايش چسبندگي و استحكام ماده ترميمي‌‌ به دندان‌‌ مي‌‌شود. 

• ماتريكس هولدر آيوري

نوار ماتريكس آيوري در اين گيره‌ها  قرار‌‌ مي‌‌گيرد.

• نوار ماتريكس تافل ماير

از اين نوار براي ترميم حفره‌هاي دو سطحي و سه سطحي استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• نوار ماتريكس آيوري

اين نوار جهت ترميم‌هاي دو سطحي مورد استفاده قرار‌‌ مي‌‌گيرد. 

• آمالگام كرير

از اين ابزار براي برداشتن آمالگام تازه مخلوط شده و قرار دادن آن درون حفره دندان استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

• نوار كاربن

از نوار كاربن به منظور مشخص كردن نقاطي از ترميم كه بلندتر از حد لازم شكل داده شده‌اند استفاده‌‌ مي‌‌كنند. 

• وارنيش

از مايع وارنيش براي كاهش ريزنشت باكتري‌ها  به زير ترميم‌هاي آمالگام استفاده‌‌ مي‌‌شود.

• برس وارنيش يا‌‌ مي‌‌كروبراش

از اين برس جهت آغشته كردن حفره دندان به وارنيش استفاده‌‌ مي‌‌كنند.

مواد مورد استفاده در ترميم و پر كردن دندان

مواد و وسايل مورد استفاده در ترميم و پر كردن دندان از تنوع بالايي برخوردار هستند و دندان‌پزشك با توجه به شرايط بيمار و‌‌ ميزان پوسيدگي دندان تصميم‌‌ مي‌‌گيرد كه از كدام نوع ماده استفاده كند. از جمله انواع مواد پر كننده دندان‌‌ مي‌‌توان به سراميك (پورسلين)، طلا، آمالگام (نقره‌اي)، رزين كامپوزيت، پلاستيك همرنگ دندان، يونومر شيشه و گلاس آينومر اشاره نمود كه در ادامه به معرفي مزايا و معايب آن‌‌ مي‌‌پردازيم. 

• مزايا و معايب پر كردن دندان با طلا

اين مواد داراي ماندگاري بالايي حدود ۱۰ الي ۱۵ سال هستند و حتي در بسياري از موارد بيشتر از اين دوام دارند. پر كننده‌هاي طلا داراي استحكام بالايي هستند و‌‌ مي‌‌توانند به خوبي فشار وارد شده بر فك را تحمل كنند. از طرفي دچار خوردگي نيز نمي‌‌شوند. اما از معايب طلا به عنوان پركننده دندان‌‌ مي‌‌توان به گران بودن آن، نياز به حداقل دو جلسه مراجعه به دندان‌پزشك براي ترميم دندان و عدم همرنگ بودن با ساير دندان‌ها اشاره نمود.

• مزايا و معايب پر كردن دندان با آمالگام

آمالگام از با دوام‌ترين‌ پركننده‌هاي دندان است كه بيش از ۱۰ الي ۱۵ سال عمر‌‌ مي‌‌كند و نسبت به كامپوزيت‌ها  داراي ماندگاري خيلي بيشتري است. استحكام بالاي آمالگام موجب شده كه بتواند فشارهاي شديد فك را به خوبي تحمل كند. به همين دليل معمولا براي پر كردن دندان‌هاي عقب كه فشار بيشتري تحمل‌‌ مي‌‌كنند از آن استفاده‌‌ مي‌‌شود. اين روش از ارزان‌ترين‌ روش‌هاي پر كردن دندان است. آمالگام در كنار تمامي ‌‌مزايا، معايبي نيز دارد كه از جمله آن‌ها‌‌ مي‌‌توان به رنگ نقره‌اي آمالگام، نياز به تراشيدن بخش بيشتري از دندان براي پر كردن آن، احتمال تغيير رنگ مابقي ساختار دندان به رنگ خاكستري اشاره نمود.

• مزايا و معايب پر كردن دندان با كامپوزيت

يكي از محبوب‌ترين‌ مواد مورد استفاده در ترميم و پر كردن دندان كامپوزيت است كه به دليل همرنگ بودن با ساير دندان‌ها  ضمن ترميم موجب زيبايي آن‌ها  نيز خواهد شد. اين ماده پيوند قوي با ساختار دندان ايجاد كرده و به راحتي جدا نمي‌‌شود. از كامپوزيت به غير از پر كردن دندان براي ترميم لب پر شدگي يا ترك خوردگي و همچنين بزرگتر كردن ابعاد دندان نيز استفاده‌‌ مي‌‌كنند. از معايب كامپوزيت‌ها ‌‌ مي‌‌توان به طول عمر كوتاه آن‌ها  كه بين ۵ الي ۷ سال است اشاره نمود. از اين ماده نمي‌‌توان براي پر كردن حفره‌هاي دنداني بزرگ استفاده نمود زيرا نمي‌‌توانند خيلي فشار را تحمل كنند. ازاين‌رو معمولا از كامپوزيت براي ترميم دندان‌هاي جلو كه فشار كمتري را تحمل‌‌ مي‌‌كنند استفاده‌‌ مي‌‌شود. علاوه بر اين هزينه كامپوزيت تقريبا دو برابر هزينه آمالگام است.

• مزايا و معايب پر كردن دندان با سراميك

در رابطه با مواد و وسايل مورد استفاده در ترميم و پر كردن دندان بايد به ماده پر كننده سراميك نيز اشاره نمود. اين ماده نسبت به كامپوزيت داراي استحكام و مقاومت بيشتري است و بيشتر‌‌ مي‌‌تواند فشارهاي وارد شده بر فك را تحمل كند. ازاين‌رو براي دندان‌هاي عقب مورد استفاده قرار‌‌ مي‌‌گيرد. سراميك‌ها داراي طول عمري بيش از ۱۵ سال هستند و مقاومت بالايي در برابر تغيير رنگ و لكه دارند و بيشتر در مواردي كه زيبايي دندان خيلي اهميت دارد از سراميك استفاده‌‌ مي‌‌كنند. اما سراميك‌ها  معايبي نيز دارند كه نبايد از آن‌ها غافل بود، مانند هزينه بالاي اين روش و نياز داشتن به بيش از يك جلسه درماني اشاره نمود.

• مزايا و معايب پر كردن دندان با يونومر شيشه

اين ماده پر كننده از آكريليك و نوعي شيشه ساخته‌‌ مي‌‌شود و از آن جهت پر كردن قسمت‌هايي از دندان كه زير لثه است و پر كردن دندان كودكان مورد استفاده قرار‌‌ مي‌‌گيرد. اين ماده به دليل آزاد كردن فلورايد از پوسيدگي مجدد دندان جلوگيري‌‌ مي‌‌كند. اما به دليل مقاومت پايين و طول عمر كوتاه حدود ۵ سال و قيمت بالايي كه دارد كمتر استفاده‌‌ مي‌‌شود.

پر كردن دندان با مواد سفيد بهتر است يا مواد سياه؟

منظور از مواد سفيد همان كامپوزيت و سراميك دندان است كه همرنگ دندان‌ها  هستند و مواد تيره و سياه نيز همان آمالگام است كه از اصلي‌ترين‌ مواد در ترميم و پر كردن دندان‌ها محسوب‌‌ مي‌‌شود. آمالگام به دليل رنگ تيره‌اي كه دارد موجب از بين رفتن زيبايي دندان‌ها‌‌ مي‌‌شود، به همين دليل معمولا براي دندان‌هاي جلويي از آن استفاده نمي‌‌كنند. فلزي كه در آمالگام وجود دارد در اثر سرما و گرما دچار انبساط و انقباض‌‌ مي‌‌شود و همين مسئله موجب كنده شدن آمالگام و گاهي اوقات شكستن دندان‌‌ مي‌‌شود.

 اين در حالي است كه كامپوزيت ضمن برطرف كردن پوسيدگي و مشكلات دندان، زيبايي آن را تحت تاثير قرار نمي‌‌دهد، ازاين‌رو گزينه مناسبي براي استفاده در دندان‌هاي جلويي است. البته كامپوزيت هزينه بيشتري نسبت به آمالگام دارد و داراي طول عمر كوتاه‌تري است.